سنجش تراکم استخوان چیست

سنجش تراکم استخوان

سنجش تراکم استخوان

استخوان ها یکی از مهم ترین اندام های بدن هستند که از ما در برابر آسیب محافظت می کنند. تراکم استخوان به میزان مواد معدنی موجود در استخوان ها اشاره دارد. هرچه تراکم استخوان بیشتر باشد، استخوان ها قوی تر و مقاوم تر هستند.

با افزایش سن، تراکم استخوان به طور طبیعی کاهش می یابد. این امر می تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد. پوکی استخوان یک بیماری است که باعث می شود استخوان ها ضعیف و شکننده شوند. این امر می تواند منجر به شکستگی های استخوانی، به ویژه در لگن، ستون فقرات و مچ دست شود.

سنجش تراکم استخوان چیست

سنجش تراکم استخوان یک روش پزشکی است که برای اندازه گیری تراکم استخوان ها استفاده می شود. این آزمایش می تواند به پزشکان کمک کند تا خطر ابتلا به پوکی استخوان را ارزیابی کنند. تراکم استخوان به میزان مواد معدنی موجود در استخوان ها اشاره دارد. هرچه تراکم استخوان بیشتر باشد، استخوان ها قوی تر و مقاوم تر هستند.

با افزایش سن، تراکم استخوان به طور طبیعی کاهش می یابد. این امر می تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد. پوکی استخوان یک بیماری است که باعث می شود استخوان ها ضعیف و شکننده شوند. این امر می تواند منجر به شکستگی های استخوانی، به ویژه در لگن، ستون فقرات و مچ دست شود.

چگونگی سنجش تراکم استخوان
چگونگی سنجش تراکم استخوان

سنجش تراکم استخوان یک روش مهم برای ارزیابی خطر ابتلا به پوکی استخوان است. این آزمایش می تواند به پزشکان کمک کند تا افراد در معرض خطر را شناسایی کنند و اقدامات لازم برای پیشگیری یا درمان پوکی استخوان را انجام دهند. سنجش تراکم استخوان همچنین می تواند برای نظارت بر اثربخشی درمان پوکی استخوان استفاده شود.

تاریخچه سنجش تراکم استخوان

اولین تلاش ها برای اندازه گیری تراکم استخوان در اوایل قرن بیستم انجام شد. در آن زمان، از روش های مختلفی برای اندازه گیری تراکم استخوان استفاده می شد که دقت چندانی نداشتند. در دهه 1970، روش جدیدی برای اندازه گیری تراکم استخوان با استفاده از اشعه ایکس توسعه یافت. این روش به نام دیونومتری دوگانه انرژی اشعه ایکس (DXA) شناخته می شود. DXA روشی ایمن و دقیق برای اندازه گیری تراکم استخوان است و امروزه به طور گسترده ای در سراسر جهان استفاده می شود.

در دهه های اخیر، روش های دیگری برای اندازه گیری تراکم استخوان نیز توسعه یافته است. این روش ها دقت بیشتری نسبت به DXA دارند، اما هزینه بیشتری نیز دارند.

انواع روش های سنجش تراکم استخوان

دو روش اصلی برای سنجش تراکم استخوان وجود دارد:

  • دیونومتری دوگانه انرژی اشعه ایکس (DXA): این روش رایج ترین روش برای سنجش تراکم استخوان است. در این روش، از اشعه ایکس کم انرژی برای اندازه گیری میزان مواد معدنی موجود در استخوان ها استفاده می شود.
  • تراکم سنجی استخوان با تشعشع پر انرژی (pQCT): این روش جدیدتر از DXA است و دقت بیشتری دارد. در این روش، از اشعه ایکس با انرژی بالاتر برای اندازه گیری تراکم استخوان ها استفاده می شود.

دیونومتری دوگانه انرژی اشعه ایکس (DXA)

DXA یک روش ایمن و دقیق است که می تواند تراکم استخوان را در ناحیه لگن یا ستون فقرات اندازه گیری کند. این روش معمولاً کمتر از 30 دقیقه طول می کشد.

در روش DXA، فرد بر روی یک تخت دراز می کشد و یک دستگاه اشعه ایکس بر روی بدن او قرار می گیرد. اشعه ایکس کم انرژی از بدن عبور می کند و توسط یک سنسور دریافت می شود. مقدار مواد معدنی موجود در استخوان ها با اندازه گیری میزان جذب اشعه ایکس توسط استخوان ها تعیین می شود.

DXA
DXA

تراکم سنجی استخوان با تشعشع پر انرژی (pQCT)

pQCT یک روش جدیدتر از DXA است که دقت بیشتری دارد. این روش می تواند تراکم استخوان را در ناحیه های کوچکتر بدن، مانند انگشتان دست و پا، اندازه گیری کند.

در روش pQCT، فرد بر روی یک تخت دراز می کشد و یک دستگاه اشعه ایکس بر روی انگشتان دست یا پای او قرار می گیرد. اشعه ایکس با انرژی بالاتر از DXA از بدن عبور می کند و توسط یک سنسور دریافت می شود. مقدار مواد معدنی موجود در استخوان ها با اندازه گیری میزان جذب اشعه ایکس توسط استخوان ها تعیین می شود.

PQCT
PQCT

سایر روش های سنجش تراکم استخوان

علاوه بر DXA و pQCT، روش های دیگری برای سنجش تراکم استخوان نیز وجود دارد. این روش ها کمتر رایج هستند و دقت کمتری نسبت به DXA و pQCT دارند.

برخی از این روش ها عبارتند از:

  • تراکم سنجی استخوان با تشعشع کم انرژی (QUS): این روش از اشعه ایکس با انرژی کم برای اندازه گیری تراکم استخوان استفاده می کند.
  • تراکم سنجی استخوان با التراسوند (QUS): این روش از امواج صوتی برای اندازه گیری تراکم استخوان استفاده می کند.
  • تراکم سنجی استخوان با روش پالسی (PCT): این روش از یک دستگاه پالسی برای اندازه گیری تراکم استخوان استفاده می کند.

انتخاب روش مناسب برای سنجش تراکم استخوان

روش مناسب برای سنجش تراکم استخوان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

  • ناحیه بدنی که باید تراکم استخوان آن اندازه گیری شود.
  • دقت مورد نیاز.
  • هزینه.

در بیشتر موارد، DXA روشی ایمن و دقیق است که می تواند تراکم استخوان را در ناحیه لگن یا ستون فقرات اندازه گیری کند. این روش معمولاً اولین انتخاب برای سنجش تراکم استخوان است.

اگر نیاز به اندازه گیری تراکم استخوان در ناحیه های کوچکتر بدن باشد، از روش های pQCT، QUS یا PCT استفاده می شود. این روش ها دقت بیشتری نسبت به DXA دارند، اما هزینه بیشتری نیز دارند.

چگونه برای انجام تست تراکم استخوان آماده شویم؟

برای انجام تست تراکم استخوان، نیازی به آمادگی خاصی نیست. با این حال، بهتر است قبل از انجام آزمایش، از پزشک خود در مورد داروهایی که مصرف می کنید، سوال کنید. برخی از داروها می توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.

در صورت مصرف داروهای زیر، قبل از انجام تست تراکم استخوان با پزشک خود مشورت کنید:

  • داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
  • داروهای کورتیکواستروئیدی، مانند پردنیزولون و بتامتازون
  • داروهای تیروئیدی، مانند لووتیروکسین
  • داروهای ضد تشنج، مانند فنی توئین و کاربامازپین

اگر باردار یا شیرده هستید، قبل از انجام تست تراکم استخوان با پزشک خود مشورت کنید.

در روز انجام آزمایش، لباس راحت بپوشید که به راحتی بتوان آن را درآورد. همچنین، اگر از پروتز دندانی استفاده می کنید، آن را درآورید.

مراحل انجام تست تراکم استخوان

تست تراکم استخوان معمولاً در کمتر از 30 دقیقه انجام می شود. مراحل انجام این آزمایش به شرح زیر است:

  1. فرد بر روی یک تخت دراز می کشد.
  2. یک دستگاه اشعه ایکس بر روی بدن فرد قرار می گیرد.
  3. اشعه ایکس از بدن عبور می کند و توسط یک سنسور دریافت می شود.
  4. مقدار مواد معدنی موجود در استخوان ها با اندازه گیری میزان جذب اشعه ایکس توسط استخوان ها تعیین می شود.

نتایج تست تراکم استخوان به چه معناست؟

نتایج تست تراکم استخوان در مقیاس استانداردی به نام T-score گزارش می شوند. T-score مقدار تراکم استخوان را در مقایسه با تراکم استخوان یک فرد جوان و سالم نشان می دهد.

  • T-score بیشتر از -1: تراکم استخوان طبیعی است.
  • T-score بین -1 و -2.5: تراکم استخوان پایین تر از حد طبیعی است، اما خطر ابتلا به پوکی استخوان کم است.
  • T-score کمتر از -2.5: تراکم استخوان پایین است و خطر ابتلا به پوکی استخوان زیاد است.

افراد با تراکم استخوان پایین تر از -2.5، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پوکی استخوان هستند. پوکی استخوان یک بیماری است که باعث می شود استخوان ها ضعیف و شکننده شوند. این امر می تواند منجر به شکستگی های استخوانی، به ویژه در لگن، ستون فقرات و مچ دست شود.

نتایج تست تراکم استخوان
نتایج تست تراکم استخوان

افراد با تراکم استخوان پایین تر از -2.5 باید با پزشک خود در مورد اقدامات لازم برای پیشگیری یا درمان پوکی استخوان مشورت کنند. این اقدامات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • مصرف داروهای ضد پوکی استخوان
  • تغییر سبک زندگی، مانند افزایش مصرف کلسیم و ویتامین D
  • انجام ورزش های هوازی و تقویتی

عواملی که بر نتایج تست تراکم استخوان تأثیر می گذارند

عوامل مختلفی می توانند بر نتایج تست تراکم استخوان تأثیر بگذارند، از جمله:

  • سن: تراکم استخوان با افزایش سن کاهش می یابد.
  • جنسیت: زنان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پوکی استخوان هستند.
  • سابقه خانوادگی پوکی استخوان: افرادی که سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند.
  • برخی از بیماری ها و داروها: برخی از بیماری ها، مانند آرتریت روماتوئید، بیماری تیروئید و برخی از داروها، مانند کورتیکواستروئیدها، می توانند بر تراکم استخوان تأثیر بگذارند.

اگر نگران نتایج تست تراکم استخوان خود هستید، با پزشک خود در مورد این موضوع صحبت کنید.

اهمیت سنجش تراکم استخوان 1
اهمیت سنجش تراکم استخوان

عوارض سنجش تراکم استخوان چیست

سنجش تراکم استخوان یک روش ایمن است و عوارض جانبی کمی دارد. در برخی موارد، ممکن است افراد بعد از آزمایش احساس خستگی یا ناراحتی خفیفی داشته باشند.

عوارض جانبی جدی سنجش تراکم استخوان بسیار نادر است. در موارد نادر، ممکن است اشعه ایکس استفاده شده در این آزمایش باعث آسیب به بافت های نرم بدن شود. این آسیب معمولاً خفیف است و خود به خود بهبود می یابد.

عواملی که خطر عوارض سنجش تراکم استخوان را افزایش می دهند

عوامل مختلفی می توانند خطر عوارض سنجش تراکم استخوان را افزایش دهند، از جمله:

  • بارداری: زنان باردار نباید تحت این آزمایش قرار گیرند.
  • شیردهی: زنان شیرده باید قبل از انجام این آزمایش با پزشک خود مشورت کنند.
  • حساسیت به اشعه: افراد حساس به اشعه باید قبل از انجام این آزمایش با پزشک خود مشورت کنند.

جمع بندی

سنجش تراکم استخوان یک روش ایمن و دقیق است که می تواند به حفظ سلامت استخوان ها کمک کند. افراد در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان باید در اسرع وقت تست تراکم استخوان انجام دهند. توصیه می شود افراد با تراکم استخوان پایین، تست تراکم استخوان را هر دو سال یک بار تکرار کنند. افراد با تراکم استخوان طبیعی، می توانند تست تراکم استخوان را هر پنج سال یک بار تکرار کنند.

نوبت تلفنی

02188263030

Keyhan Phone

ما را دنبال کنید

keyhanradiology

Keyhan Insta

سوالات متداول سنجش تراکم استخوان

سنجش تراکم استخوان چیست؟

سنجش تراکم استخوان یک روش پزشکی است که برای اندازه گیری تراکم استخوان ها استفاده می شود. این آزمایش می تواند به پزشکان کمک کند تا خطر ابتلا به پوکی استخوان را ارزیابی کنند.

تراکم استخوان به چه معناست؟

تراکم استخوان به میزان مواد معدنی موجود در استخوان ها اشاره دارد. هرچه تراکم استخوان بیشتر باشد، استخوان ها قوی تر و مقاوم تر هستند.

پوکی استخوان چیست؟

پوکی استخوان یک بیماری است که باعث می شود استخوان ها ضعیف و شکننده شوند. این امر می تواند منجر به شکستگی های استخوانی، به ویژه در لگن، ستون فقرات و مچ دست شود.

چه کسانی باید تست تراکم استخوان انجام دهند؟

افراد زیر باید تست تراکم استخوان انجام دهند:
*زنان بالای 65 سال
*مردان بالای 70 سال
*افراد با سابقه خانوادگی پوکی استخوان
*افراد با بیماری هایی که خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهند، مانند آرتریت روماتوئید، بیماری تیروئید و برخی از داروها

چگونه برای انجام تست تراکم استخوان آماده شویم؟

برای انجام تست تراکم استخوان، نیازی به آمادگی خاصی نیست. با این حال، بهتر است قبل از انجام آزمایش، از پزشک خود در مورد داروهایی که مصرف می کنید، سوال کنید. برخی از داروها می توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.

چه کسانی نباید تست تراکم استخوان انجام دهند؟

زنان باردار و شیرده نباید تحت این آزمایش قرار گیرند. همچنین، افراد حساس به اشعه باید قبل از انجام این آزمایش با پزشک خود مشورت کنند.

هزینه تست تراکم استخوان چقدر است؟

هزینه تست تراکم استخوان بسته به مرکز تصویربرداری پزشکی و عوامل دیگر متفاوت است. معمولاً، هزینه این آزمایش بین 300 تا 600 هزار تو مان است.

عوارض سنجش تراکم استخوان چیست؟

سنجش تراکم استخوان یک روش ایمن است و عوارض جانبی کمی دارد. در برخی موارد، ممکن است افراد بعد از آزمایش احساس خستگی یا ناراحتی خفیفی داشته باشند. عوارض جانبی جدی سنجش تراکم استخوان بسیار نادر است. در موارد نادر، ممکن است اشعه ایکس استفاده شده در این آزمایش باعث آسیب به بافت های نرم بدن شود. این آسیب معمولاً خفیف است و خود به خود بهبود می یابد.